napiąć się
  • Zaczynać się

    7.06.2022
    7.06.2022

    Szanowni Państwo,


    Zwracam się do Państwa z pytaniem dotyczącym czasownika zaczynać się w znaczeniu prowokować kogoś, stosować zaczepki np. słowne w celu wywołania napięcia. Takie znaczenie funkcjonowało czasami w moim otoczeniu w dzieciństwie, ale niestety nie znalazłem potwierdzenia w żadnym uznanym słowniku j. polskiego. Prawdopodobnie używanie czasownika zaczynać się w takim znaczeniu jest błędne, ale chciałbym się upewnić. Dziękuję z góry. Z szacunkiem, Jan

  • spalić się w blokach
    29.06.2012
    29.06.2012
    Witam!
    W jednej ze scen filmu Dzień Świra główny bohater zwraca się do robotników: „Czy panowie muszą tak napierdalać od bladego świtu!? […] Już możecie inteligentowi jebać po uszach od brzasku? Żeby se czasem kałamarz nie pospał godzinkę dłużej […]. I żebym się kompletnie spalił w blokach już na starcie”. Co znaczy określenie spalić się w blokach i jakie jest jego źródło? Czy jest ono obecnie używane, czy może jest tylko wytworem autora filmu?
    Dziękuję i pozdrawiam
  • napięcie

    28.11.2023
    28.11.2023

    Dzień dobry,

    czy można powiedzieć, że „w powietrzu wisiało wyczuwalne napięcie”? A jeśli nie, to jak inaczej połączyć wyrażenia „w powietrzu” z „wyczuwalnym napięciem”?

    Podobnie: czy można powiedzieć, że napięcie „opadło”?

    Pozdrawiam serdecznie

    Dagmara

  • Napięcie a na pięcie
    2.07.2020
    2.07.2020
    Dzień dobry! Zastanawiałam się ostatnio, czy słowo napięcie i wyrażenie na pięcie mają ze sobą jakiś związek? Czy zbieżność między nimi jest przypadkowa?
    Pozdrawiam
    Agata
  • Katakliczny

    15.06.2020
    15.06.2020

    Zajmuję się zawodowo tłumaczeniami z języka angielskiego i trafiłem właśnie na słowo cataclysmic. Moim pierwszym skojarzeniem było katakliczny, ale chcąc się upewnić, że takie słowo w języku polskim w ogóle istnieje, przeprowadziłem poszukiwania, ale niestety znalazłem jedynie szczątkowe informacje. Są to skany ze starych publikacji, jak np. na stronie https://nfjp.pl/lemma/katakliczny czy w rozdziale „Śpiew końcowy” poematu K. Baczyńskiego „Wesele poety”. W słowniku PWN (ani w korpusie na stronie sjp.pwn) niestety nie udało mi się znaleźć żadnych odniesień, a bardzo zależałoby mi na pewności, że moje użycie w tłumaczeniu słowa katakliczny zamiast katastroficzny jest uzasadnione. Dodam, że tłumaczony przeze mnie tekst (instrukcja do gry bitewnej Warhammer 40,000) jest dosyć specyficzny i dobrze znosi archaizmy.

  • Szyk zaimków

    29.05.2022
    29.05.2022

    Bardzo często tłumaczę różne instrukcje obsługi i zawsze mam wątpliwość dotyczącą kolejności występowania zaimka i czasownika w takich przykładach, jak poniższy:

    Sprawdzić napięcie pasa, a w razie potrzeby wyregulować je (a może je wyregulować?).

    ORAZ klasyka tekstów IT:

    Operacja nie powiodła się (czy się nie powiodła).

    A może wcale nie ma to znaczenia?

  • Anaforyczne jiż i jenże
    30.10.2018
    30.10.2018
    Chciałabym się zapytać o pewne staropolskie słowo, mianowicie jiż, jenże. Dowiedziałam się, że oba te słowa znaczą który. Jak brzmią inne formy tego określenia – w rodzaju żeńskim, nijakim, w liczbie mnogiej (męskoosobowej i niemęskoosobowej)? 

    Pozdrawiam,
    Katarzyna K.
  • oznaczenia literowe w indeksach dolnych
    13.09.2014
    13.09.2014
    Szanowni Państwo,
    czy w skrótach do wielkości fizycznych należy wstawiać na końcu kropki, np. Cśr (średnie ciepło) czy Cśr.? Analogicznie w innych tego rodzaju skrótach: mech (mechaniczny), podw (podwodny). Przeglądając literaturę, widzę, że w indeksie śr kropki się nie stawia. Czy mam tę zasadę przyjąć?
    Dziękuję za odpowiedź
    Pozdrawiam!
  • psychologiczny a psychiczny

    10.06.2023
    10.06.2023

    Mam wrażenie, że przymiotnik „psychologiczny” jest stosowany błędnie w wyrażeniach typu: „mechanizmy psychologiczne” czy „odporność psychologiczna”. Czy nie chodzi tu o mechanizmy i odporność „psychiczną”?

  • pijany w dym

    7.05.2023
    7.05.2023

    Szanowni Eksperci,

    moje pytanie dotyczy związku frazeologicznego „pijany w siwy dym”. Najstarszym znalezionym przeze mnie tekstem, w którym występuje, jest wiersz Jacka Kaczmarskiego „Pejzaż z szubienicą” z 1978 r., jednak większość przykładów użycia pochodzi chyba z XXI wieku (R. M. Groński, Jacek Piekara, książka W. Grossmana „Życie i los” w tłumaczeniu Jerzego Czecha). Czy ten frazeologizm nie został przypadkiem utworzony przez samego Kaczmarskiego? Jeśli nie, to jakie jest jego pochodzenie?

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego